Terapia zakażeń układu moczowego opiera się głównie na leczeniu przeciwdrobnoustrojowym. Jednocześnie można stosować leki ziołowe o udowodnionym działaniu, jako uzupełnienie terapii. Jednym z surowców roślinnych, pomocnym w leczeniu infekcji dróg moczowych, jest naowocnia fasoli. Jak działa? W jakich preparatach występuje?
Zakażenia układu moczowego (ZUM), w tym zapalenie pęcherza, są wywoływane przez chorobotwórcze bakterie. Za niemal 90% wszystkich infekcji odpowiadają Gram-ujemne pałeczki Escherichia coli, jednak zakażenie może rozwinąć się również wskutek ingerencji innych patogenów: Klebsiella spp., Streptococcus agalactiae, Pseudomonas spp., Proteus mirabilis, Enterobacter spp. i Staphylococcus. Infekcje dróg moczowych dotyczą częściej kobiet niż mężczyzn, co jest bezpośrednio związane z odmienną budową anatomiczną ujścia cewki moczowej u obu płci [1,2].
Czym objawia się zapalenie pęcherza moczowego?
Typowymi objawami zakażeń układu moczowego są:
- częstsze oddawanie moczu;
- ból w dolnej części brzucha;
- uczucie pieczenia;
- niekiedy bolesność podczas oddawania moczu;
- rzadko krwiomocz [3].
Jak leczy się zapalenie pęcherza moczowego?
Ze względu na fakt, że zakażenia układu moczowego są wywoływane przez bakterie, ich leczenie wymaga wdrożenia właściwej antybiotykoterapii. W tym celu stosuje się antybiotyki i chemioterapeutyki z różnych grup, w tym między innymi:
- trimetoprim i sulfametoksazol;
- fosfomycynę;
- amoksycylinę z kwasem klawulanowym;
- cyprofloksacynę i lewofloksacynę.
Powyższe leki są dostępne wyłącznie na receptę. Jednocześnie istnieje chemioterapeutyk dostępny bez recepty — furagina — który jest również wskazany w leczeniu ZUM [1].
Warto nadmienić, że w trakcie leczenia zapalenia pęcherza i innych infekcji dróg moczowych można dodatkowo stosować leki ziołowe i roślinne. Mogą one stanowić uzupełnienie farmakoterapii. Wśród surowców roślinnych wpływających korzystnie na funkcjonowanie dróg moczowych wyróżnia się:
- liść mącznicy lekarskiej;
- owoc żurawiny;
- liść brzozy;
- ziele skrzypu;
- naowocnie fasoli;
- liść brzozy;
- liść pokrzywy;
- ziele fiołka trójbarwnego;
- ziele rdestu [4].
Naowocnia fasoli
Stosowanie naowocni fasoli nie ogranicza się jedynie do leczenia zakażeń układu moczowego — choć rzeczywiście to w tej dziedzinie jest najszerzej stosowana — lecz także do leczenia cukrzycy, reumatyzmu i artretyzmu. Naowocnia fasoli jest źródłem licznych substancji aktywnych, w tym:
- alkoholi cukrowych (inozytolu);
- choliny;
- alantoiny;
- fitosteroli;
- aminokwasów — argininy, tyrozyny, leucyny, lizyny, tryptofanu, asparaginy;
- fenolokwasów;
- saponin;
- flawonoidów;
- pierwiastków: krzemu, chromu, potasu, miedzi, kobaltu, niklu.
Wodne wyciągi z naowocni fasoli wykazują działanie moczopędne, przeciwkamiczne, odtruwające, ale także przeciwcukrzycowe i przeciwartretyczne. Fasola jako środek moczopędny, stosowany w różnych infekcjach dróg moczowych, była opisana już w XXVI wieku [4].
Według Farmakopei Polskiej jednorazowa dawka naowocni fasoli w odwarach powinna wynosić 5-15 g, zaś maksymalna dawka dobowa to 15 g. Dziś powszechnie nie stosuje się tego surowca, gdyż działa słabo w odniesieniu do innych dostępnych ziołowych preparatów [4].
W jakich preparatach znajduje się naowocnia fasoli?
Naowocnia fasoli nie jest popularnym surowcem. Jej występowanie jest ograniczone do nielicznych preparatów. Można ją znaleźć m.in. pod następującymi nazwami handlowymi:
- Urosept, lek, tabletki drażowane: 1 tabletka zawiera 86,2 mg wyciągu gęstego złożonego z liści brzozy, korzenia pietruszki, naowocni fasoli, 78 mg naowocni fasoli sproszkowanej, 26 mg wyciąg suchy z liści borówki brusznicy, 8 mg wyciągu suchego z ziela rumianku, 19 mg potasu cytrynianu, 16 mg sodu cytrynianu.
- Naowocnia fasoli, zioła jednorodne, Flos: 1 g produktu zawiera 1 g naowocni fasoli.
Bibliografia:
- Rekomendacje diagnostyki, terapii i profilaktyki zakażeń układu moczowego u dorosłych. W Hryniewicz, M. Holecki, Narodowy Instytut Leków, Warszawa 2015
- Guglietta A. Recurrent urinary tract infections in women: risk factors, etiology, pathogenesis and prophylaxis. Future Microbiol. 2017 Mar;12:239-46.
- Szałek E. Farmakoterapia w zakażeniach układu moczowego u kobiet w okresie ciąży i laktacji. Farmacja współczesna 2020,13:18-28.
- H. Różański, Charakterystyka najważniejszych urotropica i ich zastosowanie w fitoterapii chorób układu moczowego, Lek w Polsce Drug in Poland, 2007:93-102.
