Mocz zawiera wiele substancji chemicznych, które w prawidłowych warunkach powinny zostać wydalone z organizmu. U części osób komponenty mogą nie zostać dostatecznie przefiltrowane przez nerki. Zalegające drobiny przypominają piasek, który osadza się na nerkach i prowadzi do szeregu niekorzystnych objawów. Jakie dolegliwości wywołuje piasek w moczu? Czy jest groźny dla zdrowia? Jakie są jego powikłania?
Jakie są przyczyny piasku w moczu?
Mianem piasku moczowego lub nerkowego określa się niewielkie, skrystalizowane drobiny substancji chemicznych wchodzących w skład moczu. Substancje te nie ulegają całkowitemu rozpuszczeniu, stąd organizm stara się ich pozbyć przy pomocy układu wydalniczego (nerek, miedniczek moczowodów i pęcherza). Rozkruszone drobiny przypominają piasek, który gromadząc się w nadmiarze, może powodować powstawanie złogów zwanych potocznie kamieniami nerkowymi, wywołującymi chorobę określaną mianem kamicy.
Powstawanie piasku czy też zwiększona tendencja organizmu do odkładania niekorzystnych substancji chemicznych mogą stanowić następstwo:
- nawracających infekcji układu moczowego
- problemów z pęcherzem i cewką moczową
- nieprawidłowego odpływu moczu z nerki bądź obu nerek, co powoduje jego zaleganie (np. wskutek przerostu prostaty, niewydolności nerek)
- diety bogatej w wapń, szczawiany, kwas moczowy i nabiał oraz niedostatecznej podaży magnezu i cytrynianów, które ograniczają powstawanie złogów
- niektórych chorób, w których przebiegu dochodzi do upośledzenia czynności mięśni odpowiedzialnych za mikcję i wydalanie moczu (np. cukrzyca, choroby onkologiczne, uszkodzenia rdzenia kręgowego, zaburzenia pracy tarczycy czy kory nadnerczy, niektóre choroby krwi)
Warto też wspomnieć, że piasek lub kamica nerkowa mogą być uwarunkowane genetycznie. Wówczas można zaobserwować rodzinną tendecję do występowania zaburzeń metabolicznych, co potęguje szansę występowania złogów.
Obecność piasku w moczu jest bardzo podobna do problemu kamicy nerkowej. Gromadzące się krystaliczne drobiny osiadają na nerkach i wnikają do wąskich kanałów moczowych, co powoduje upośledzenie ich drożności. Efektem tego są symptomy, które generują u chorego spory dyskomfort i utrudniają codzienne funkcjonowanie. Mowa tu o:
- śladach krwi w oddawanym moczu
- problemach z erekcją i osłabieniu libido u mężczyzn
- wzmożonym uczuciu parcia na pęcherz i częstomoczu
- zwiększonym ryzyku występowania wtórnych infekcji układu moczowego
- niekontrolowanym i nagłym przerwaniu strumienia moczu podczas wizyty w toalecie
- mniej lub bardziej nasilonych dolegliwościach bólowych, które są zlokalizowane w obrębie krocza i nad spojeniem łonowym – u mężczyzn ból może mieć charakter promieniujący i być odczuwalny w szczytowej części prącia
Nagromadzenie dużej ilości piasku w moczu lub powstawanie złogów w formie kamieni może doprowadzić do występowania dreszczy, nudności, wymiotów, gorączki i bólu brzucha. Taki stan wymaga od pacjenta natychmiastowego kontaktu z lekarzem.
Piasek i kamienie w moczu – rodzaje
Warto zaznaczyć, że piasek i powstające z niego kamienie są zbudowane z różnych substancji chemicznych. Specjaliści wyróżniają następujące budulce:
- moczany (kwas moczowy)
- bruszyt (kwasowy fosforan wapnia)
- struwit (fosforan magnezowo-amonowy)
- jedno- lub dwuwodny szczawian wapnia
- hydroksyapatyt i krarboksyapatyt (zasadowy fosforan wapnia)
Zdecydowaną większość, bo blisko 40% wszystkich przypadków kamicy pęcherza moczowego, jest uwarunkowana piaskiem i złogami zbudowanymi ze szczawianu wapnia.
Bibliografia:
- Mutrynowski T., et al. „Kamica układu moczowego.” Medycyna po Dyplomie 2011, 8(185): 91-94.
- Duława J. „Czynniki rozwoju kamicy nerkowej.” Forum Nefrologiczne 2009, 2(3): 184-188.
- Moszczyński P. „Wszystko o profilaktyce i leczeniu kamicy nerkowej.” Zdrowa Żywność – Zdrowy Styl Życia 2004, 3: 4-8.
