Infekcje dróg moczowych mogą być spowodowane rozmaitymi przyczynami. Jednak we wszystkich przypadkach problem tkwi w rozwoju zakażenia wywołanego obecnością chorobotwórczych patogenów. Dla przeprowadzenia skutecznego leczenia niezbędna jest diagnostyka – jakie badania wykonać w celu wykrycia i terapii zakażenia układu moczowego?
Przyczyny zakażenia układu moczowego
Problem infekcji układu moczowego to niezwykle rozległy temat. Zakażenie, które przeważnie jest wynikiem pojawienia się szkodliwych bakterii – rzadziej grzybów, pasożytów czy wirusów – może być uwarunkowane rozmaitymi problemami. Dlatego termin infekcji dróg moczowych może odnosić się zarówno do nieprawidłowości związanych z pęcherzem lub cewką moczową, jak i nerkami czy moczowodami. Przyczyn występowania zakażeń jest bardzo wiele:
- cukrzyca
- kamica nerkowa
- nietrzymanie moczu
- urazy rdzenia kręgowego
- długotrwałe cewnikowanie
- choroby autoimmunologiczne
- schorzenia weneryczne (np. kiła)
- choroby nerek (np. zespół nerczycowy)
- problemy neurologiczne (np. udar mózgu)
- wady anatomiczne (np. zwężona cewka moczowa)
- problemy z prostatą (np. przerost stercza, rak gruczołu krokowego)
Najczęstszą przyczyną infekcji i zmian zapalnych układu moczowego jest zakażenie bakterią E. Coli.
Podstawowe badania w kierunku zakażenia układu moczowego
Badania diagnostyczne są niezbędne dla potwierdzenia obecności infekcji, co pozwala lekarzowi rozpocząć odpowiednie postępowanie terapeutyczne np. dobrać odpowiednie antybiotyki do walki z bakteriami. Do podstawowych procedur diagnostycznych należą:
- badanie ogólne moczu
Umożliwia ocenę podstawowych parametrów fizycznych dotyczących moczu – barwę i przejrzystość, ciężar właściwy oraz wartość współczynnika pH. Oprócz tego pozwala wykazać obecność azotynów, białek, bilirubiny, ciał ketonowych, erytrocytów, glukozy, leukocytów czy urobilinogenu. Do badania wykorzystuje się pierwszą porcję poranną. - badanie moczu na posiew
To najistotniejsza procedura w kontekście diagnostyki mikrobiologicznej. Pobrana próbka zostaje wykorzystana do hodowli materiału, co pozwala wykryć i zidentyfikować rodzaj bakterii wywołujących infekcję dróg moczowych. - morfologia krwi obwodowej
- analiza OB i CRP
Powyższe procedury warto wykonywać równocześnie, gdyż wzajemnie się uzupełniają np. brak bakterii w posiewie przy równoczesnej obecności leukocytów w moczu może oznaczać zakażenie rzęsistkiem pochwowym.
Dodatkowe badania w kierunku zakażenia układu moczowego
Badanie moczu i posiew przeważnie wystarczają lekarzowi, aby potwierdzić występowanie infekcji dróg moczowych i rozpocząć postępowanie terapeutyczne. Niemniej jednak w niektórych przypadkach specjalista może stwierdzić, że konieczne będzie wykonanie dodatkowej diagnostyki, zwłaszcza gdy oprócz zakażenia podejrzewa występowanie innych problemów związanych z układem moczowym. Za przykład mogą posłużyć m.in. scyntrygrafia nerek, ocena stanu i funkcjonalności pęcherza moczowego przy pomocy cystourterografii mikcyjnej czy manualne badanie wielkości gruczołu krokowego per rectum i analiza PSA (swoistego antygenu sterczowego) w celu oceny prostaty. W przypadku nawracających infekcji warto wykonać badania pod kątem chorób niezwiązanych stricte z układem moczowym np. sprawdzić poziom cukru, aby wykluczyć lub potwierdzić zakażenie wywołane cukrzycą.
Powikłania nieleczonego zakażenia układu moczowego
- Ropnercze
- Niewydolność nerek
- Ataki kolki nerkowej
- Stany zapalne najądrza
- Ropień nerki i okołonerkowy
- Zapalenie gruczołu krokowego
- Odmiedniczkowe zapalenie nerek
- Proces martwiczy brodawek nerkowych
- Urosepsa – uogólnione zakażenie organizmu spowodowane infekcję dróg moczowych
Bibliografia:
- Myśliwiec M. „Zakażenia układu moczowego u osób starszych”. Medycyna po Dyplomie 2011, 20(4): 88-92.
- Kraśnicki K., Wolski Z. „Powikłane zakażenia układu moczowego.” Przegląd Urologiczny 2009, 57: 17-20.
- Kupalis A. „Zakażenia układu moczowego.” Przegląd Urologiczny 2006, 38: 50-59.
- http://antybiotyki.edu.pl/wp-content/uploads/Rekomendacje/uklmoczowyinternet.pdf
