Infekcja dróg moczowych to częsta dolegliwość u ciężarnych pacjentek. Jest to konsekwencją budowy cewki moczowej kobiet, stale powiększającej się macicy oraz zmian hormonalnych. Jak można leczyć zapalenie pęcherza moczowego w ciąży? Jakie leki są bezpieczne?
Stany zapalne dróg moczowych są konsekwencją wnikania do ich światła chorobotwórczych bakterii. Zakażenia układu moczowego (ZUM) dotyczą znacznie częściej kobiet niż mężczyzn. Wynika to z różnic anatomicznych i odmiennej budowy cewki moczowej — ta u kobiet stwarza znacznie lepsze warunki do wnikania patogenów. Za niemal 90% wszelkich infekcji dróg moczowych odpowiada Escherichia coli. Innymi czynnikami wywołującymi infekcje mogą być także następujące drobnoustroje: Klebsiella spp., Streptococcus agalactiae, Pseudomonas spp., Proteus mirabilis, Enterobacter spp. i Staphylococcus oraz inne patogeny
Innym czynnikiem ściśle związanym z płcią i zwiększającym ryzyko rozwoju ZUM jest ciąża. Nieustająco powiększająca się macica naciska na moczowody i utrudnia swobodny wypływ moczu przez cewkę. Zatrzymanie moczu jest również konsekwencją zmian hormonalnych u ciężarnej. Wydalany mocz wypłukuje patogeny ze światła dróg moczowych, a jego zatrzymanie skutkuje dalszym namnażaniem się bakterii. Co więcej, swoją cegiełkę do ryzyka rozwoju ZUM dokłada również potencjalna glikozuria, czyli glukoza w moczu, która jest również częstym zjawiskiem u kobiet w ciąży [1,2].
Zapalenie pęcherza moczowego — jakie wywołuje objawy?
Objawy zapalenia moczowego u ciężarnych są takie same jak u kobiet niebędących w ciąży oraz u mężczyzn. Wśród typowych symptomów wyróżnia się:
- częstsze oddawanie moczu;
- ból w dolnej części brzucha;
- uczucie pieczenia;
- niekiedy bolesność podczas oddawania moczu;
- rzadko krwiomocz [3].
Jak leczy się zapalenie pęcherza u kobiet ciężarnych?
Ze względu na fakt, że za zapalenie pęcherza moczowego odpowiadają chorobotwórcze bakterie, terapia tego schorzenia wymaga często wdrożenia właściwej antybiotykoterapii. W przypadku ciężarnych wybór bezpiecznych form terapii jest jednak ograniczony. W ciąży do leczenia ZUM mogą być stosowane następujące leki:
- amoksycylina podawana w dawce 500 mg co 8 godzin przez 3-5 dni;
- amoksycylina z kwasem klawulanowym podawane w dawce 625 mg co 12 godzin przez 3-5 dni;
- cefaleksyna w dawce 500 mg co 6 godzin;
- fosfomycyna w jednorazowej dawce 3,0 g;
- trimetoprim w dawce 100 mg co 12 godzin — nie powinien być stosowany w I trymestrze i w okresie przedporodowym [3].
Stosowanie powyższych leków wymaga uprzedniej konsultacji z lekarzem. To bardzo istotne, gdyż w ciąży należy bezwzględnie unikać samoleczenia.
Furagina w ciąży — czy można ją stosować?
Prawdopodobnie najpopularniejszym lekiem na zapalenie pęcherza moczowego jest furazydyna, znana szerzej jako furagina. Nic bowiem dziwnego — to skuteczny lek przeciwdrobnoustrojowy dostępny bez recepty. Niestety nie może być ona stosowana przez kobiety ciężarne. Nie ma bowiem wystarczających badań dotyczących jej bezpieczeństwa zarówno dla matki, jak i dla rozwijającego się płodu. Furaginy bezwzględnie nie można stosować w I i III trymestrze ciąży [4].
Jakie inne leki można stosować w ciąży?
Choć właściwa farmakoterapia powinna opierać się na powyżej opisanych lekach, to niekiedy można pomocniczo wdrożyć dodatkowe preparaty. Należy jednak pamiętać, że ciąża to szczególny czas, w którym zaleca się ograniczenie stosowania jakichkolwiek produktów leczniczych do minimum. Niemniej, jeśli sytuacja tego wymaga, w trakcie leczenia zapalenia pęcherza moczowego pacjentka może stosować preparaty zawierające owoce żurawiny wielkoowocowej, pokrzywę zwyczajną, bądź skrzyp polny. Pomogą one w walce z infekcją. Należy jednak pamiętać, aby nie robić tego na własną rękę — przyjmowanie jakichkolwiek leków bądź suplementów przez ciężarną powinno być skonsultowane z lekarzem [3].
Bibliografia:
- Drabczyk R. Zakażenie układu moczowego w ciąży. https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/118965,zakazenie-ukladu-moczowego-w-ciazy (dostęp z dnia 22.02.2022)
- Guglietta A. Recurrent urinary tract infections in women: risk factors, etiology, pathogenesis and prophylaxis. Future Microbiol. 2017 Mar;12:239-46.
- Szałek E. Farmakoterapia w zakażeniach układu moczowego u kobiet w okresie ciąży i laktacji. Farmacja współczesna 2020,13:18-28.
- Guglietta A. Recurrent urinary tract infections in women: risk factors, etiology, pathogenesis and prophylaxis. Future Microbiol. 2017 Mar;12:239-46.
